Een narcist in een relatie herkennen, hoe doe je dat?

Het begrip “narcist” lijkt de laatste tijd veel gebruikt te worden. Het is echter belangrijk deze ernstige stoornis niet te veranderen in een hip label dat onnodig veel gebruikt wordt en daardoor ongeloofwaardig dreigt te worden. 

Omwille van deze reden wilden we de relatie met een narcist in dit artikel behandelen, waarbij we ons zoveel mogelijk proberen te houden aan de informatie van specialisten op dit gebied. Natuurlijk raden we je aan om in geval van twijfel een deskundige te raadplegen om weloverwogen informatie te krijgen, aangepast aan jouw persoonlijke situatie. 

Wat is een narcist? 

De term zou oorspronkelijk zijn ontwikkeld door de Franse psychiater en psychoanalyticus Paul-Claude Racamier en verwijst naar “de actieve neiging van het subject om zijn eigen narcisme te voeden ten koste van dat van anderen”. Narcisme wordt beschouwd als een persoonlijkheidsstoornis.  

In het boek dat psychoanalyticus en psychotherapeut Jean-Charles Bouchoux hieraan wijdde, legt hij uit hoe narcisten te werk gaan en welke gevolgen dit heeft voor hun omgeving (familie, partner ...). Het slachtoffer: 

• Raakt afgezonderd en onderworpen, 
• Verliest zijn eigenwaarde,  
• Wordt gemanipuleerd, 
• Verliest zijn eigen persoonlijkheid,
• Raakt afhankelijk van de narcist.

Kenmerken van een narcist: 

• Een sterke behoefte aan controle, 
• De verdediging van het slachtoffer vernietigen ... 

Een narcist in een relatie herkennen

Alvorens hierop in te gaan, willen we oproepen tot voorzichtigheid bij dit onderwerp. Zoals Nathalie Sylvestre - psychologe en psychotherapeute voor koppels en ouders in moeilijkheden en voor mensen met een hoog potentieel - uitlegt: “Er bestaat geen ‘magisch recept’ om met een narcist om te gaan, en sommige gedragingen worden te snel onder dit label geplaatst. Om twijfels weg te nemen, zoek je best individueel of als koppel hulp.” 

Dit advies is des te meer op zijn plaats omdat, zoals gezegd, in een relatie met een narcist vaak manipulatie en afhankelijkheid aan de orde zijn. Het is daarom bijzonder moeilijk om de nodige afstand en scherpzinnigheid te hebben om de symptomen bij de manipulatieve partner te herkennen. 

Een paar kenmerken of gedragingen van de narcist kunnen echter alarmerend zijn als ze herhaaldelijk voorkomen. De persoon in kwestie: 

• vertoont een flagrant gebrek aan empathie, 
• is egocentrisch (soms grenzend aan megalomanie), 
• is niet bang om te liegen of te manipuleren, 
• gelooft dat die superieur is, vooral door hun slachtoffer te kleineren en te weigeren zichzelf in vraag te stellen, 
• speelt in op schuldgevoelens en chanteert om te krijgen wat die wil, 
• lijkt een sterke behoefte aan erkenning te hebben en kan niet tegen kritiek, 
• is gevoelig voor plotselinge stemmingswisselingen, 
• heeft vaak twee gezichten: een openbaar en een privé ... 

Jezelf bevrijden van een narcistische partner 

De eerste stap is het identificeren van het narcisme (manipulatieve partner) en, nogmaals, we raden je aan een deskundige te raadplegen over dit onderwerp om passende begeleiding te krijgen.  

Deze steun zal des te belangrijker zijn om aan jezelf te werken en te accepteren dat, ook al houd je van de ander, deze persoon niet goed voor jou is en dat afstand moet worden genomen.  

De aanwezigheid van je omgeving is essentieel in deze fase van afstand nemen. Dit kan moeilijk kan zijn als er sprake is geweest van een geleidelijk isolement van familie en vrienden. Als je kinderen hebt die behoefte hebben aan enige vorm van communicatie of zaken te regelen hebben, is het raadzaam een beroep te doen op een derde, een familielid of een professional, om de afstand te bewaren die essentieel is om je te beschermen. 

Een periode van therapie is vaak nodig om te herstellen van je relatie met een narcist en je gevoel van eigenwaarde en je vermogen om anderen te vertrouwen weer op te bouwen. Discussiegroepen kunnen ook nuttig zijn om ervaringen uit te wisselen met personen die zich in een gelijkaardige situatie bevinden. Mensen kunnen namelijk bang zijn niet begrepen of veroordeeld te worden door hun omgeving. Vrijuit spreken is heel belangrijk om verder te kunnen gaan. 

Indien je meer wil weten over dit onderwerp, raden wij je aan om de volgende artikels te lezen:

• Mijn ex heeft een relatie met een narcist 
• Alles over emotionele afhankelijkheid